Για αρκετά χρόνια μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου πολλοί «αναλυτές», έλεγαν ότι η Ελλάδα πλέον δεν έχει καμία στρατηγική αξία.Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΚΑΝΑΒΑΚΗ (ειδικευμένος σε θέματα στρατηγικής - στρατιωτικής ανάλυσης)
Επρόκειτο για αξιολογικές κρίσεις με ισχυρές δόσεις γενίκευσης στην προσπάθεια πρόβλεψης του μέλλοντος Την έλλειψη αυτή θεωρούσαν κι ως έναν από τους λόγους που οι ΗΠΑ στήριζαν περισσότερο την Τουρκία, οπότε η χώρα μας ήταν απλά καταδικασμένη σε απαξίωση, στρατηγική και εθνική.
Από την κατάρρευση του Ανατολικού μπλοκ μέχρι σήμερα συνέβησαν πολλά γεγονότα στη γειτονιά μας, διαψεύδοντας πανηγυρικά τις αρχικές προβλέψεις των «ειδικών». Πρώτο μεγάλο τεστ ήταν η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, δεύτερο η δυτική ανάγκη ύπαρξης της ΠΓΔΜ, τρίτο η κατάρρευση των πυραμίδων στην Αλβανία, τέταρτο η κρίση στα Ίμια, πέμπτο το Κοσσυφοπέδιο, έκτο η κρίση των S-300, έβδομο η ειρήνευση μεταξύ του Ισραήλ και αραβικών κρατών, όγδοο οι συνεχείς Ιντιφάντα, ένατο η εισβολή στο Ιράκ, δέκατο τα ενεργειακά σχέδια με τη συμμετοχή της χώρας μας, ενδέκατο η ανάγκη της Ρωσίας για κάθοδο στη Μεσόγειο και ισχυρότερη παρουσία στα Βαλκάνια, δωδέκατο η αύξηση της μεταναστευτικής ροής με προορισμό την Ευρώπη και σύνορο την Ελλάδα, δέκατο τρίτο η σύγκρουση Ισραήλ και Τουρκίας, δέκατο τέταρτο η κρίση στον αραβικό κόσμο γενικότερα (Αίγυπτος, Αλγερία, Λιβύη κ.λπ.).
Αν αυτά τα γεγονότα δεν αναδεικνύουν τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας και της Κύπρου, απλά και μόνο λόγω ης γεωγραφικής πραγματικότητας, τότε τι θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πηγή αναβάθμισης της χώρας στη γειτονιά της; Το μόνο σίγουρο είναι ότι όπως έχει αποδειχθεί είναι ότι η Ελλάδα δεν διαθέτει πολιτική ηγεσία και κόμματα αντάξια να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, όντας απαξιωμένα και αγκυλωμένα σε ιδεοληπτικού χαρακτήρα αντιλήψεις της πραγματικότητας.
Το διεθνές σύστημα μας κρίνει καθημερινά και σημαντικότερο τεστ αποτελούν οι διεθνείς κρίσεις. Είτε είμαστε παρόντες στο διαγώνισμα και περνούμε τις εξετάσεις είτε βρισκόμαστε εκτός «αίθουσας». Και το ερώτημα είναι συγκεκριμένο: Τι ακριβώς πέτυχε η Ελλάδα από όλες τις παραπάνω κρίσεις και σημαντικά γεγονότα, πολιτικά ή οικονομικά; Κατόρθωσε να αξιοποιήσει τις συγκυρίες ώστε να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της; Αλλά κι αν δεχτούμε ότι επιδίωξή μας ήταν να παραμείνουμε ουδέτεροι (υπάρχει ακόμα ουδετερότητα;) προκειμένου να εκμεταλλευθούμε την «αντικειμενική» μας στάση και την επιθυμία μας να εμφανιστούμε ως έντιμοι διαμεσολαβητές, μπορεί κάποιος να πει τι είδους διαμεσολαβητικές πρωτοβουλίες ανέλαβε η Ελλάδα και τι αποτελέσματα πέτυχε; Πετύχαμε την κατάπαυση πυρός σε κάποια εμπόλεμη ζώνη; Πετύχαμε την αποτροπή κάποιας σύρραξης; Πετύχαμε την απελευθέρωση κρατουμένων; Πετύχαμε τη μετάβαση στη δημοκρατία κάποιας χώρας;
Επί της ουσίας είμαστε απόντες, με εξαίρεση ορισμένες περιπτώσεις που είμαστε λίγο παρόντες. Ακόμα και στις προσωπικές μας υποθέσεις, τα Ίμια, την Κύπρο, το Μακεδονικό... κι εκεί ήμασταν απόντες ή ολίγον παρόντες, καταβάλλοντας σοβαρές… ημι-προσπάθειες.
Κι ερχόμαστε στη Λιβύη. Τι πέτυχε η Ελλάδα προκειμένου να συνετίσει τον Μουαμάρ Καντάφι, έτσι ώστε να μην υπάρξει επέμβαση; Τι πέτυχε το δίκτυο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και η Ελλάδα με τις σχέσεις που έχει αναπτύξει τόσα χρόνια με τον σύντροφο Καντάφι; Μήπως οι εικόνες του Έλληνα πρωθυπουργού «αγκαλιά» με τον Καντάφι συνοδευόμενος από μεγάλο αριθμό Ελλήνων επιχειρηματικών φαντάζει σήμερα κάπως γραφική;
Η πολιτική ηγεσία της χώρας, σε μια προσπάθεια συναίνεσης, αποφάσισε ότι η Λιβύη δεν είναι υπόθεση που αφορά την Ελλάδα, είτε γιατί οι υπόλοιπες χώρες «θα βομβαρδίσουν αθώους καμηλιέρηδες», είτε επειδή οι υπόλοιπες χώρες είναι «ιμπεριαλιστικές» ή γιατί είμαστε «ειρηνιστές». Μιλάμε δηλαδή πάλι για εκφράσει και απόψεις «κλισέ» οι οποίες είναι διαστρεβλωτικές και παραμορφωτικές της πραγματικότητας. Ωστόσο, κανείς δεν αναφέρει ότι ούτε αθώοι καμηλιέρηδες θα βομβαρδιστούν, ούτε ότι η Ελλάδα ξαφνικά θα μετατραπεί σε ιμπεριαλιστική δύναμη αν επιχειρήσει να προστατεύσει τα συμφέροντά της, αξιοποιώντας μια δυναμικά μεταβαλλόμενη κατάσταση.
Αυτό που πρέπει αν καταστεί σαφές σε όλους τους τόνους, είναι ότι η παρούσα κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στη Λιβύη έχει σαν αποτέλεσμα να διακυβεύονται τα συμφέροντα της Ελλάδας, ενώ δοκιμάζονται από τους πάντες οι αντιδράσεις της.
Πρώτον, μεγάλο μέρος της περιοχής στην οποία εξελίσσεται η δραστηριότητα είναι – ή γειτνιάζει με – τμήμα της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Αυτής που δεν κηρύξαμε μέχρι στιγμής διότι όπως προαναφέρθηκε, είμαστε απόντες.
Αλλά κι αν θεωρεί η ηγεσία μας ότι μέχρι σήμερα δεν υπήρχε η κατάλληλη ευκαιρία να το πράξει, μήπως είναι τώρα η κατάλληλη χρονική στιγμή; Και ποιος θα μπορούσε να είναι ο καλύτερος τρόπος να το πράξει, από το να δηλώσει παρούσα και να αναλάβει δράση δηλώνοντας άμεσα ή έμμεσα ότι η περιοχή αυτή της ανήκει; Όχι επειδή έτσι λέμε επειδή μας συμφέρει, αλλά διότι καλυπτόμαστε απολύτως από τις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Αλήθεια, αφού η ηγεσία είναι συνεχώς εν κινήσει υποστηρίζοντας ότι έχει λόγο στα ζητήματα που απασχολούν το διεθνές σύστημα, έχει δηλαδή ενεργό διεθνή παρουσία, ποιες πρωτοβουλίες ανέλαβε για να βοηθήσει την Αίγυπτο, ώστε να εξασφαλίσει ότι δε θα συνεχίσει να φλερτάρει με την Τουρκία απειλώντας τα ελληνικά συμφέροντα στο ζήτημα της ΑΟΖ; Προσποιούνται – επειδή ολιγωρούν συστηματικά – ότι δεν γνωρίζουν πως σε περίπτωση που περάσει ο τουρκικός «τσαμπουκάς», κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου, ότι το Καστελόριζο δεν διαθέτει ΑΟΖ, ότι αυτό θα επιτρέψει στις ΑΟΖ Τουρκίας και Αιγύπτου να εφάπτονται, αποκόπτοντας την ελληνική από την κυπριακή ΑΟΖ. Και τελούν σε τέτοια κατάσταση βαθύτατης ύπνωσης ώστε δεν αντιλαμβάνονται ότι η συγκυρία ευνοεί την Ελλάδα, εφόσον ο Δυτικός κόσμος ποντάρει σε αυτή την ενότητα, σε συνέχεια της ΑΟΖ του Ισραήλ για την προώθηση του πλούτου των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που βρέθηκαν στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, για να επιλυθεί το πρόβλημα της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας! Άρα, η Δύση στη παρούσα συγκυρία ανακαλύπτει ότι έχει ταυτόσημα συμφέροντα με τον Ελληνισμό! Και αντί να αξιοποιήσουν ενεργητικά τη συγκυρία, συνεχίζουν την πρακτική κατευνασμού της Τουρκίας, με… εφηβική συνέπεια…
Με λίγα λόγια, ο Μουμπάρακ που συνομιλούσε με την Τουρκία για την ΑΟΖ, μη λαμβάνοντας υπόψη του το Καστελόριζο, έφυγε και αυτός και η οικογένειά του. Από την άλλη ο Καντάφι που δεν δεχόταν τη Γαύδο ως νήσο με ΑΟΖ πνέει και αυτός τα λοίσθια, ενώ είναι πλέον σίγουρο πως η Ανατολική Λιβύη, δηλαδή το κομμάτι που «βλέπει» προς Ελλάδα, δηλαδή προς Γαύδο και Κρήτη, δεν πρόκειται να επανέλθει υπό τον έλεγχό του.
Να συνεχίσουμε; Είναι τυχαίο πως ο Τούρκος πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ μετέβη άμεσα στην Αίγυπτο για συζητήσεις με τη νέα ηγεσία της χώρας, ενώ είναι τυχαίο που ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν ήθελε, αρχικά τουλάχιστον, να ακούσει για επέμβαση στην Λιβύη;
Δεύτερον, η Ελλάδα από καιρό είναι εδώ και αρκετό καιρό «μαύρο πρόβατο» του ΝΑΤΟ λόγω της χαρακτηριστικής της απουσίας. Το όλο θέμα έλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις λόγω της μη αναλογικής μας παρουσίας στην ISAF, σε σχέση με άλλες χώρες και λόγω της απουσίας μας από τον πυρήνα των εξελίξεων που είναι η συμμετοχή στις επιχειρήσεις. Δε θα διαφωνήσουμε για την περίπτωση του Αφγανιστάν. Αλλά το ζήτημα της Λιβύης είναι μια μεγάλη ευκαιρία για να δηλώσουμε παρόντες και στην στρατιωτική πλευρά του προβλήματος, η οποία είτε μας αρέσει είτε όχι «ανοίγει» τις πόρτες στις αίθουσες συνομιλιών.
Και είναι η καλύτερη ευκαιρία γιατί η Ελλάδα δε θα συμμετάσχει σε μια επιχείρηση με επίφαση νομιμότητας. Υπάρχει η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που νομιμοποιεί πολιτικά. Υπάρχει η απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου. Οι Άραβες, τους οποίους κοπτόμαστε να μην δυσαρεστήσουμε, στηρίζουν! Τι άλλο μας απασχολεί επιτέλους;
Εκτός κι αν θεωρούμε το Συμβούλιο Ασφαλείας ως ιμπεριαλιστικό όργανο ή δεν το αποδεχόμαστε, οπότε θα πρέπει να το αποσύρουμε από την επιχειρηματολογία μας για το Κυπριακό και την τουρκική εισβολή. Θα το κάνουμε ή θα κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας; Ακόμα και το να κρυβόμαστε με νομικίστικα ή πολιτικά επιχειρήματα μας αφήνει εκτεθειμένους.
Επιχειρησιακά δε μιλάμε για αποστολή υψηλού κινδύνου αντίστοιχη με αυτή του Ιράκ ή του Αφγανιστάν. Το κόστος σημαντικά χαμηλότερο και μηδαμινό σε σχέση με τα πολιτικά οφέλη που θα πρέπει να αποκομίσουμε.
Πόσες ευκαιρίες υπάρχουν όπου τα συμφέροντα της χώρας μας συμπίπτουν με τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων; Σε κάτι τέτοιες συγκυρίες γεννήθηκε η σύγχρονη Ελλάδα. Για πόσο χρόνο θα αφήνουμε σε ξένα χέρια τη διαχείριση προβλημάτων που ανακύπτουν στον άμεσο γεωπολιτικό μας περίγυρο;
Τρίτον, πιστεύουμε ότι με το να μη συμμετέχουμε θα αποκτήσουμε και διαμεσολαβητικό ρόλο στη μετά-Καντάφι εποχή;
Ή μήπως θα περιμένουμε ο Νικολά Σαρκοζί να κατέβει τα σκαλιά στα Ηλύσια Πεδία να αγκαλιάσει και να χαιρετίσει θερμά τον Έλληνα πρωθυπουργό, τον πρόεδρο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, τον μελλοντικό διαμεσολαβητή, όπως έκανε με ορισμένους ευρωπαίους ομολόγους του;
Τέταρτον. Αυτή τη στιγμή χτίζεται η νέα Ευρώπη. Στο οικονομικό σκέλος η Γερμανία είχε τον πρώτο λόγο, αλλά η Ελλάδα δεν είχε λόγο γιατί οι απόντες Έλληνες πολιτικοί, προτίμησαν να ασχοληθούν με το πως θα επενδύσουν αντιπαραγωγικά τα ευρωπαϊκά χρήματα που εισέρρεαν στη χώρα. Πιστεύουν ακόμα στο παλαιοκομματικό ρητό ότι «η Ελλάδα έχει ισχυρή φωνή στην Ευρώπη»; Μήπως μένει έξω και από τους τομείς ασφάλειας και άμυνας (όπου δραστηριοποιούνται Γαλλία και Βρετανία), ενώ λόγω ειδικών συνθηκών ασφαλείας που αντιμετωπίζει (βλ. Τουρκία) έχει όλα τα μέσα που θα της επέτρεπε να έπαιζε ρόλο, να εξήγαγε ασφάλεια, οικοδομώντας συμμαχίες που θα εξυπηρετούσαν τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα;
Πέμπτον, φοβάται κανείς εξεγέρσεις μεταναστών εντός της χώρας, σε περίπτωση που λάβουμε ενεργή συμμετοχή στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και του ΝΑΤΟ; Αφενός η κυβέρνηση δεν είναι και δεν πρέπει να είναι όμηρος τέτοιων εκβιαστικών διλλημάτων στην άρθρωση πολιτικής και αφετέρου διότι αυτοί που οργανώνουν τις εξεγέρσεις και τις καταλήψεις αφορμές βρίσκουν οποιαδήποτε στιγμή. Η Λιβύη έφταιξε άραγε για την Υπατία;
Θα υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας στην ΑΟΖ, στο Αιγαίο και στην Κύπρο ή θα κρυβόμαστε πάλι πίσω από το δάχτυλό μας, απαξιώνοντας τη στρατηγική μας σημασία;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου